(religioznawstwo) - kościelna jednostka administracyjna i sądownicza na czele z archidiakonem, obejmująca kilkanaście parafii, uformowana na przełomie XII/XIII wieku.
Od XIV wieku dzielony na dekanaty, które przejęły większość jego kompetencji administracyjnych.
Nazwa archidiakonat na oznaczenie okręgu podległego władzy archidiakona pojawiła się w XI wieku we Francji, w XIII wieku w Polsce.